^{شمس آل احمد برادر کوچک جلال آل احمد در 81 سالگی درگذشت + بیوگرافی و گفتگوئی از او}

یزدفردا "شمس آل احمد نویسنده و محقق یکشنبه شب پس از یک دوره بیماری طولانی ریوی به دلیل ایست قلبی در بیمارستان فرهنگیان شهید باهنر درگذشت.

جلال آل احمد پسر شمس آل احمد در‌این‌باره، گفت: «پدرم شب گذشته ساعت 23 به دلیل ایست قلبی درگذشت.»

او افزود: «پدرم از 41 روز پیش در بخش ای‌سی‌یو بیمارستان فرهنگیان شهید باهنر بستری بود و در این مدت از دفتر رهبری چند بار پیگیر احوال وی بودند.»

به گفته جلال آل احمد، پیکر شمس آل احمد سه‌شنبه 16 آذر ساعت 9 صبح از مقابل بیمارستان تشییع و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده می‌شود.

همچنین مراسم یادبود او پنجشنبه 18 آذر از ساعت 13 تا 14:30 در مسجد نور میدان فاطمی برگزار خواهد شد.

وی درباره هزینه‌های بیمارستان پدرش گفت: «آقای لاریجانی در دیداری که از پدرم داشتند قول مساعد دادند هزینه‌های درمانی او را تامین خواهند کرد.»

به گفته پسر شمس آل احمد، او در سال‌های گذشته به دلیل بیماری و کهولت سن هیچ فعالیت فرهنگی نداشت و کتاب منتشر‌نشده‌ای از او به جا نمانده است.

شمس آل احمد برادر کوچکتر جلال آل احمد و متولد 1308 تهران بود و از او آثاری چون «گهواره»، «عقیقه»، «مجموعه قصه قدمایی»، «سیر و سلوک»، «از چشم برادر» و «حدیث انقلاب» به جا مانده است.

شمس در بهشت زهرا آرام گرفت ؛
پیکر شمس آل احمد امروز تشییع شد
پیکر شمس آل احمد ساعت 9:30 فردا امروز سه‌ شنبه 16 آذر ماه از مقابل خانه‌ هنرمندان ایران تشییع و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
مراسم ترحیم این نویسنده از ساعت 13 تا 14:30 روز پنجشنبه 18 آذر ماه در مسجد نور واقع در میدان فاطمی برگزار شود.

^{بیوگرافی شادروان شمس آل احمد}

( ملیت: ایرانی قرن:14)

شمس آل احمد از دانشمندان معاصر ايران است . او دررشته فلسفه و علوم تربيتي تحصيل كرده و مدت ها به عنوان دبير آموزش وپرورش خدمت كرده است . وي در دانشكده نيز رشته كتابداري را تدريس كرد . سپس با تاسيس موسسه انتشاراتي رواق به كار نشر پرداخت. گروه : علوم انساني رشته : فلسفه والدين و انساب : شجره خانوادگي شمس آل احمد ، پس از 35 نسب به حضرت امام سجاد (ع) مي رسد . اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : شمس آل احمد درمحله پاچنار و در يك خانواده مذهبي تهران رشد و نمو كرد . تحصيلات رسمي و حرفه اي : شمس آل احمد ،فوق ليسانس فلسفه و علوم تربيتي را از دانشسراي عالي تهران اخذ كرد . فعاليتهاي ضمن تحصيل : شمس آل احمد ضمن مقدمات آكادميك به عكاسي نيز علاقمندشد و با اين زمينه دوره عكاسي سينما را درآلمان گذراند. فعاليتهاي آموزشي : شمس آل احمد فلسفه شمس را مدتي دردانشكده رشته كتابداري تدريس كرد و پس از آن درمدرسه بهياري ادبيات را به دانشجويان آموزش داد. او در مورد فعاليتهاي آموزشي براين عقيده است كه هركس كه درهرزماني خوب بنويسد و حاشيه نگر نباشد ،‌حتما مطالبي را از او درحافظه تاريخي مردم خواهد ماند واين يكي از خصوصيات هميشگي ادبيات و فرهنگ درجهان است . مراکزي که فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : شمس آل احمد پس از آنكه دوره عكاسي وسينما را در آلمان سپري كرد، موسسه انتشاراتي رواق را تاسيس و به كار نشر پرداخت. همفکران فرد : يكي ازهمفكران اصلي شمس آل احمد ، برادرش جلال بود كه همانند دو دوست باهم رفتار مي كردند. اين مناسبات دوستانه چنان بود كه گاه باهم به سفرو سير و سياحت و نيز كوه پيمايي مي رفتند. همفكران ديگر او ، عبدالكريم روشن ، جلال الدين فارسي و رباني املشي هستند . آرا و گرايشهاي خاص : شمس آل احمد براين عقيده است كه «يك اتفاق مبارك و بزرگ درادبيات داستاني مادر حال رخ دادن است . اين نوع از ادبيات كم كم دارد از صورت مكالمه اي به محاوره اي نزديك مي شود . يعني از كاغذ فاصله مي گيرد وبه زبان و لحن مي رسد، كه خيلي دلنشين است . زيرا مخاطب اين نوع آثاراحساس نمي كند كسي برايش برروي كاغذ تعيين تكليف كرده است . او حس مي كند كه نويسنده به طور رو دررو با او درحال گفتمان است» .
آثار زنده‌یاد شمس آل‌احمد عبارتند از: 1- "از چشم برادر" 2- "حدیث انقلاب" 3- "خاطرات سفر کوبا" و 4- "طوطی نامه"، 5- "گاهواره" 6- "عقیقه"، 7- "مجموعه قصه قدمایی" و 8- "سیر و سلوک".
اثر : شمس اين اثر را تنظيم و ويرايش كرده است 4 طوطي نامه ويژگي اثر : شمس آل احمد اين اثر را تنظيم و ويرايش كرده است

فعالیتها:

• روانشناسی ، علوم تربیتی • فلسفه - منطق • محقق

_{^{ا نقلاب فرهنگي به روايت شمس آل احمد در گفت وگو با «اعتماد»}}

	مشخصات فردي:
	نام: شمس الدين	نام خانوادگي: سادات آل احمد
	نام و شغل پدر: سيد احمد حسيني طالقاني ـ روحاني	تاريخ و محل تولد: 1308
	ميزان تحصيلات:
	دانشگاهي: فوق ليسانس علوم تربيتي	حوزوي:
	محل تحصيلات:
	دانشگاهي: دانشگاه تهران ـ دانشسراي عالي	حوزوي:
آشنايي يا تسلط به زبانهاي خارجي: زبان فرانسه و كمي هم آلماني
تأليف، تحقيق، ترجمه:: طوطي نامه، گاهواره، عقيقه، حديث انقلاب (2 جلد)، سير و سلوك (سفرنامه)، از چشم برادر�
مشاغل:
قبل از پيروزي انقلاب اسلامي: دبير دبيرستانهاي تهران و قزوين و دانشيار دانشكده كتابداري و همكاري با دكتر عزت الله نگهبان در اداره باستان شناسي�
بعد از پيروزي انقلاب اسلامي: دبير دبيرستانهاي تهران و قزوين و دانشيار دانشكده كتابداري و همكاري با دكتر عزت الله نگهبان در اداره باستان شناسي�
نوع عضويت:	سمت:
حقيقي
تاريخ عضويت در ستاد انقلاب فرهنگي: از تاريخ 23/3/59 تا 8/6/62

نويسنده: کيوان مهرگان

گفت و گو با شمس آل احمد بسيار زيبا و جذاب است، حتي اگر او در آستانه 90 سالگي از عمر خود هم باشد و به زحمت حوادث عمر خود را به ياد داشته باشد. شمس آل احمد انسان را به ياد برادر کوچک ترش جلال آل احمد مي اندازد. جلال آل احمد هم به اندازه کافي براي روشنفکران ايراني به خصو ص کساني که تمايلات ملي گرايي مذهبي هم دارند، جذابيت دارد. اگرچه او سال هاست که فوت کرده اما گفت و گو با شمس آل احمد خود به خود يادآور جلال است. اکنون شمس تنها خاطراتي مبهم از زندگي برادرش دارد و حافظه اش ياري نمي دهد با او وارد مباحث عميق فرهنگي و سياسي شويم. البته شمس از سال هاي اوليه انقلاب خاطرات بيشتري را به ياد مي آورد از همين رو ترجيح داديم با او بيشتر در اين زمينه ها گفت و گو کنيم. در واقع شمس در شمار روشنفکراني به حساب مي آيد که مورد وثوق رهبر فقيد انقلاب بود، از همين رو به دو نهاد مهم در اوايل انقلاب راه يافت. نخست براي کمک به «روحاني جوان اما مستعد» سيد محمود دعايي به روزنامه اطلاعات رفت و چهار سال در کنار او به اداره يکي از بزرگ ترين روزنامه هاي ايران پرداخت و همزمان هم در شوراي عالي انقلاب فرهنگي عضويت يافت که اين روزها بحثش در ميان روشنفکران و دانشگاهياني نظير سروش و نجفي آغاز شده است. البته شمس آل احمد در ميانه هاي دهه 60 از نهادهاي دولتي خارج شد و حتي تمايل دارد که خاطرات آن روزها را ديگر بازگو نکند، اگرچه با سماجت حاضر شد به چند پرسش در اين باره پاسخ بگويد. اين گفت و گوي کوتاه از دل دو ساعت گفت و شنود با شمس

آل احمد استخراج شده است.

شما با احمد آقاي خميني دوست بوديد؟

بله من و خدا بيامرز احمد خميني دوست بوديم، خيلي با هم صميمي بوديم، يک روزي آمد به ديدن من سال ها بود که او را نديده بودم خيلي از ديدنش خوشحال شدم.با وسايل کمي که داشتم از او پذيرايي کردم.

در آن ديدار بين شما چه گذشت؟

چون سابقه دوستي داشتيم درباره خاطرات قديمي گفت وگو کرديم و بحث هم به مسائل روز کشيده شد.

از همانجا بود که به شوراي عالي انقلاب فرهنگي رفتيد؟

نه، اين ديدارها ديگر ادامه يافت تا اينکه روزي دنبال من آمد و خواست با او به نزد امام برويم. من کمي جاخوردم. گفتم، گروه، گروه از مردم به ديدن پدرتان مي آيند، آن وقت من به تنهايي بيايم. گفت: «اصلاً بابا دلش تنگ شده و دوست دارد شما را ببيند.» اين حرف احمد آقا، آرامم کرد و به طرف منزل ايشان راه افتاديم. نزد آقاي]امام[ خميني که رسيدم، مي خواستم خم شوم دست ايشان را ببوسم که به دليل کمر درد نتوانستم. ناراحت شدم، ايشان علت ناراحتي را جويا شدند، گفتم، کمر دارد دارم. دستشان را زير پيشاني ام گذاشتند و سرم را بلند کردند و گفتند، تو که کمرت درد مي کند چرا خم مي شويد. آقاي]امام[ خميني به من گفت: ما دوستي داريم جوان است، اما آدم بااستعدادي است، ما او را مسوول روزنامه اطلاعات کرده ايم، مي خواهيم بروي آنجا مشغول کار شوي و کمکش کني. من هم در پاسخ گفتم با کمال ميل. بلند شدم، رفتم روزنامه اطلاعات. آقاي دعايي منتظرم بود، مرا راهنمايي کرد به اتاق سردبيري، پذيرايي گرمي کرد و ميز سردبيري را نشانم داد و گفت: اين ميز متعلق به شماست هر روز به طور مرتب بياييد. من گفتم، اين ميز شماست.

چرا براي روزنامه اطلاعات انتخاب شديد؟

من پيش از اينکه روزنامه اطلاعات در دوره آقاي دعايي بروم، دوران مسعودي هم روزنامه اطلاعات بوده ام و در نشريات اطلاعات جوان و اطلاعات بانوان فعاليت مي کردم.

چه کار مي کرديد؟

از همين کارهايي که جوانان مي کنند، ما هم مي کرديم.

چند وقت با آقاي دعايي کار کرديد؟

نزديک به چهار سال با آقاي دعايي کار کردم.

آقاي دعايي خواسته بودند شما به اطلاعات برويد؟

نمي دانم اما مي گفت ما آخونديم و تحريريه ما را زياد قبول ندارد اما شما روشنفکر هستيد. حرف شنوي بيشتري از شما دارند.

در روزنامه اطلاعات چه کار مي کرديد؟

تيتر مي زدم و خبرهاي مهم را براي چاپ انتخاب مي کردم. حقوق خوبي مي گرفتم، رونقي به منزل ما آمده بود و عيالم از اين کار خيلي راضي بود.

شما همزمان با کار در اطلاعات عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم بوديد؟

بله، من بودم، نادر شريعتمداري، جلال رفيع، عبدالکريم سروش و جلال الدين فارسي عضو شورا بوديم. عده يي رفته بودند پيش آقاي غامامفخميني اعتراض که آدم قحطي بوده است که يک آدم بي تقوا را گذاشتيد سر يک روزنامه کنار آقاي دعايي. آقاي غامامفخميني اوقاتش تلخ مي شود و آنها را از اتاق شان بيرون کرد.

خود شما هم نشسته بوديد؟

بله همانجا بودم. آقاي غامامفخميني يک بار ديگر تاکيد کردند که برويد آنجا و کماکان به دعايي کمک کنيد.

سابقه آشنايي شما و امام به چه زماني مربوط مي شود؟

در پاسخ به همان عده يي که اعتراض کردند چرا مرا سر روزنامه اطلاعات گذاشته آقاي غامامفخميني گفت: من اين آقا را از قديم مي شناسم. پدرش را هم مي شناسم، برادرش را هم مي شناسم. بنابراين سابقه دوستي آقاي غامامفخميني با خانواده ما به سال ها پيش بر مي گردد. ايشان وقتي به مشهد آمدند، پدرم به استقبال شان رفت و از ايشان دعوت کرد. گفت شما انسان محبوبي هستيد مردم شما را دوست دارند. از همان زمان بين خانواده هاي ما دوستي برقرار بود.

برنامه هاي شما در شورا چه بود؟

اول بحث تعطيل کردن دانشگاه ها نبود، مي خواستند استاداني که صلاحيت ندارند را از دانشگاه کنار بگذاريم.

منظور از صلاحيت چه بود؟

طبيعي است در آن شرايط بحث تقوا و بي تقوايي مطرح بود.

شما هم موافق بوديد؟

از همان روز اول مخالف بودم.

تنها شما مخالف بوديد؟

نه چند نفر ديگر هم بودند. از جمله دکتر حسن حبيبي و عبدالکريم سروش مخالف بودند. بيش از همه دو تا روحاني که در شورا بودند روي تصفيه استادان اصرار مي کردند.

شما که با تصفيه ها مخالفت مي کرديد، واکنش نشان نداديد؟

نه، من بعدها از شورا بيرون آمدم.

چرا؟

به خاطر اينکه سه، چهار نفر از استاداني که تصفيه شدند از همکاران قديمي خودم بودند، برخي از آنها استادم بودند، برخي هم همکارم. اين وضع را ديگر نمي توانستم تحمل کنم.

استادان چه رشته يي بودند؟

چون خودم باستان شناسي مي خواندم، همکاران من در حوزه باستان شناسي بودند. اين ديگر برايم پذيرفته نبود که همکاراني که از نزديک صداقت و تخصص آنها بر من روشن شده بود. بنابراين از شورا بيرون آمدم و ديگر در هيچ نهاد دولتي وارد نشدم.

واکنش اعضاي شورا به قهر شما از شورا چه بود؟

غير از روحانيون که سکوت مي کردند، آن دو نفر هم آنقدر قدرت پيدا کرده بودند که خيلي راحت تصفيه مي کردند. همان موقع ها دانشگاه ها هم شلوغ شده بود.

شما در مجموع چند سال در شوراي عالي انقلاب فرهنگي بوديد؟

دو سال

تعطيلي دانشگاه ها چگونه اتفاق افتاد؟

اين يکي ديگر خاطرم نيست.البته با يک موضوع من موافق بودم و خوب هم شد که انجام دادند و آن پايين کشيدن مجسمه ها وتصاوير شاه از دانشگاه ها بود. اما با تعطيلي دانشگاه ها اصلاً موافق نبودم، کار اشتباهي بود.

اين روزها هم شنيدم که عده يي دنبال انقلاب فرهنگي هستند، اشتباه مي کنند. با آزادي در دانشگاه ها است که انديشه ها باز مي شوند، شکوفا مي شوند. اگر آزادي نباشد که فکر هم رشد نمي کند، شکوفا نمي شود.

پيش بيني مي کرديد که اوضاع دانشگاه ها اين گونه شود؟

هرگز ، من حتي يک لحظه هم تصور نمي کردم اين طور بشود. چون وضعي که به وجود آمد اصلاً مورد تاييد من يکي نبود.

مگر شما نمي دانستيد که قرار است چه کار بکنيد؟

تصورم اين بود که از ما مي خواهند دانشگاه ها را همانند آنچه در همه جاي دنيا وجود دارد، بازسازي کنيم و دانشگاه ها را جهان پسند کنيم. فکر نمي کردم که هدف اين باشد که انديشه گروهي خاص را بر دانشگاه ها تحميل کنند.

نظر امام چه بود؟

آنچه من برداشت کردم، موافق نبود. چند بار که در حضور ايشان جلسه گذاشتيم به روحانيوني که خواستار برخورد تند در دانشگاه ها بودند، مي گفت، شما برويد کار طلبگي تان را بکنيد.

امروز بحث هايي در جامعه راه افتاده است که اعضاي شورا و کساني که در ارتباط با مسائل انقلاب فرهنگي بوده اند درباره آن دوره اظهارنظرهاي متفاوت مي کنند؟

دوره يي بود که گذشت. اما اي کاش نمي رفتم. اگر عقل امروز را داشتم نمي رفتم.

چرا؟

چون مرام من روشنفکر با برخي آدم ها و باورها همخواني ندارد. هر کسي در هر حوزه يي که صاحب نظر است بايد فعاليت کند. نمي شود کس ديگري را به جايي آورد که اصلاً آنجا را نمي شناسد.

آقاي مصباح يزدي آن موقع اظهارنظر نمي کرد؟

من آقاي مصباح يزدي را نمي شناسم اما آقاي موسوي اردبيلي را مي شناسم که چند بار در جاهاي مختلف به من کمک کرد.

آقاي هاشمي رفسنجاني در اين قضايا وارد شدند؟

او آدم زرنگ و باهوشي بود که نزد آقايغامامف خميني جايگاه خوبي داشت.

بني صدر چه کاره بود؟

وقتي رئيس جمهور بود مي گفت بايد با آقاي غامامفخميني زانو به زانو بحث کنيم. خيلي نادان بود.

با مهندس بازرگان رابطه داشتيد؟

من به خاطر آقاي بازرگان بود که وارد قضاياي انقلاب شدم. چون با مرحوم حاج عباسقلي بازرگان در يک محل بوديم.
^{_{کيوان مهرگان-روزنامه اعتماد، شماره 1441 به تاريخ 23/4/86، صفحه 1 (صفحه اول)}}